Prof. dr Vladimir Stevanović, redovni profesor Univerziteta u Beogradu – Biološkog fakulteta i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti preminuo je 19. marta 2024. godine, u Beogradu, u 77. godini. Akademik Stevanović bio je jedan od naših najistaknutijih biologa, botaničara, ekologa i biogeografa.
Diplomirao je biologiju na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1972. godine. Doktorsku disertaciju „Ekologija, fitocenologija i floristička struktura stepske vegetacije Fruške Goreˮ odbranio je 1986. godine. U zvanje asistenta na Katedri za ekologiju i geografiju biljaka Odseka za biološke nauke PMF-a u Beogradu izabran je 1974. godine. Na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu prošao je sva univerzitetska zvanja, a za redovnog profesora izabran je 1999. godine. Na redovnim, magistarskim i doktorskim studijama predavao je predmete: Ekologija i geografija biljaka, Ekosistemi Balkanskog poluostrva, Očuvanje biodiverziteta, Ekologija vegetacije, te Flora i vegetacija Balkanskog poluostrva. Takođe, držao je predavanja na Geografskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, kao i na univerzitetima u Novom Sadu i Banjaluci. Od 1989. godine bio je šef Katedre za ekologiju i geografiju biljaka Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Bio je i rukovodilac smera Ekologija biljaka i Ekologija zaštite i unapređenja životne sredine na istom fakultetu.
Stručno se usavršavao kao član „1 Iter Mediterraneum“ − Međunarodne botaničke ekspedicije u Andaluziji, Mursiji i Almeriji, u organizaciji Univerziteta u Sevilji (jun−juli 1988), Međunarodne botaničke i fitocenološke ekskurzije u Švajcarskim Alpima, u organizaciji Švajcarskog botaničkog društva (jun 1991), „VII Iter Mediterraneum“, botaničke ekspedicija na Peloponezu u organizaciji Univerziteta u Patrasu (jun−juli 1995), Međunarodne botaničke ekspedicije u Jermeniji u organizaciji Botaničkog instituta Jermenske Akademije nauka (jun 1996), Botaničke ekskurzije u južnoj Finskoj u organizaciji Univerziteta u Helsinkiju (juli 1997).
Polje njegovog naučnog rada obuhvatalo je ekologiju i geografiju biljaka, floristiku, ekologiju vegetacije, kao i zaštitu biodiverziteta. Njegova bogata naučna bibliografija broji preko 223 bibliografske jedinice u domaćim i stranim časopisima, u okviru kojih se nalaze tri monografije, među kojima se izdvaja „Biodiverzitet Jugoslavije sa pregledom vrsta od međunarodnog značaja“ (u koautorstvu sa Vojislavom Vasićem), zatim šest poglavlja u međunarodnim monografijama i 19 poglavlja u domaćim monografijama, kao i preko 150 stručnih radova.
Za dopisnog člana Odeljenja hemijskih i bioloških nauka SANU izabran je 2006, a za redovnog člana 2012. godine. U okviru Akademije bio je član i predsednik Odbora za izučavanje flore i vegetacije Srbije, član Odbora za izučavanje faune Srbije, kao i predsednik Odbora „Čovek i životna sredinaˮ. Dužnost sekretara Odeljenja hemijskih i bioloških nauka SANU obavljao je od 2017 . godine. Bio je predstavnik SANU u Nacionalnom komitetu MAV (Man and Biosphere) pri Ministarstvu inostranih poslova, kao i rukovodilac projekta „Horološki i ekološki činioci diferencijacije orofitske flore Srbije i okolnih teritorija centralnog dela Balkanskog poluostrva“ u okviru Fonda SANU.
Bio je član Srpskog biološkog društva, Društva biosistematičara Jugoslavije, kao i predsednik Društva ekologa Srbije. Istakao se kao urednik naučnih časopisa: „Phytologia Balcanica“ (BANU, Sofija), „Botanika Chronika“ (Univerzitet u Patrasu, Grčka), „Botanica Serbica“ (Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu), „Ekologija“, „Zaštita prirode“. Bio je stalni recenzent nekoliko vodećih međunarodnih botaničkih i ekoloških časopisa : „Annales Botanici Fennici“, „Nordic Journal of Botany“, „Biodiversity and Conservation“, „Novon“, „Turkish journal of botany“. Od januara 2010. godine bio je urednik za struke: biologija, geologija, hemija i šumarstvo, „Srpskoj enciklopediji” i autor preko 40 odrednica u prvom i drugom tomu ove edicije.
Uradio je „Crvenu listu harofita Balkanskog poluostrva” i zajedno sa saradnicima dao vredne priloge „Crvenoj knjizi flore Srbije“ i „Botanički značajnim područjima u Srbiji”. Prikazao je rezultate istraživanja veličine genoma i nivoa ploidije endemo-reliktnih vrsta roda Ramonda na Balkanskom poluostrvu. Više puta je izlagao saopštenja na domaćim i međunarodnim skupovima, među kojima se ističu prezentacije rezultata preliminarnih istraživanja molekularne filogenije roda Edrianthus na Balkanskom poluostrvu.
Svojim naučnim i pedagoškim radom dao je veliki doprinos razvoju srpske i svetske nauke, a svojom stručnošću i zalaganjem mnogo je doprinosio radu Akademije.
Dao je nemerljiv doprinos unapređenju organizacije i obogaćivanju kolekcije Herbarijuma Univerziteta u Beogradu, kao i obogaćivanju biljnog fonda Botaničke bašte „Jevremovac“ prvenstveno vrednim primercima endemičnih i reliktnih biljnih vrsta sa područja Balkanskog poluostrva.
Njegov odlazak veliki je gubitak za sveukupno društvo i naučnu zajednicu.
Foto: Dragan Mujan/Nova.rs
